YAYLADÜZÜ KÖYÜ 1 NOLU DEĞİRMEN

X: 41,136879 Y: 37,628654 Z: 939,04

1 nolu değirmen, Batman ili Gercüş ilçesi sınırları içerisinde kalan Yayladüzü (Gundika Kelo) köyünün yaklaşık olarak 400m kuzeyinde yer almaktadır. Yayladüzü köyü, Batman merkezin kuş uçuşu 30km güneyinde, Gercüş ilçe merkezinin 23km kuzeybatısında bulunmaktadır (Resim 1).

Eğimli bir zeminde, yığma moloz taş üzerinde enine genişleyen yapı tek katlı ve tek mekânlı olarak düzenlenmiştir. Kuzey-güney doğrultuda dikdörtgen planlı yapı, beşik tonozlu toprak düz dam örtülüdür. Üst örtüsü ve beden duvarları büyük oranda sağlam kalan yapının öğütme mekânı, su kulesi ve su arkı günümüze ulaşabilmiştir. Öğütme mekânına, batı cephesinde yer alan, dikdörtgen formlu, düz taş lentolu kapı açıklığı ile sağlanmaktadır (Resim 2). Güney ve batı cephelerinde mazgal pencere açıklıklarının yer aldığı mekânın güney bölümünde zemin kodu daha alçak tutulan öğütme alanı ve öğütme alnının altında mekanizmayı çalıştıran su haznesi bulunmaktadır. Mekanizmaya su öğütme mekânın güneydoğu köşesinden gelip mekanizmayı çalıştırdıktan sonra güneybatı köşesinden çıkmaktadır (Resim 3). (Resim 4) Öğütme mekânının güneydoğusunda su kulesi bulunmaktadır. Su kulesinin içi cas ile sıvanmış olup; sıvası büyük oranda dökülmüştür. Su kulesine doğusunda bulunan ark ile su taşınmaktadır (Resim 5). (Resim 6) Yapım malzemesi olarak kesme taş, moloz taş ve cas harcı kullanılan değirmen günümüzde işlevini yitirmiş olup kullanılmamaktadır.